Op. Dr. Mustafa Lütfi Yazar - Göz sağlığı hakkında merak edilen soruları yanıtlıyor!

UV ışınları göz sağlığını nasıl etkiler ve korunma yöntemleri nelerdir?

"UV ışınları sürekli maruz kaldığımız ışınlar, güneşten ve onun yanında bazı elektronik cihazlardan vesair elerden de gelen ışınlar. Gözde en büyük etkiyi gözün sarı noktası dediğimiz makulada görme noktasında etkilerle gösterir. Bize uzun yıllar boyunca bu tarz ışınlara maruz kaldığımızda makulada yaşa bağlı ya da daha erken dönemlerde gelişen MAKÜ dejenerasyonları, sarı nokta hastalıkları görebiliyoruz. Yoğun ultraviyole maruz kaldığımızda akut rahatsızlıklar oluşabiliyor; keratit dediğimiz gözün son derece ağrılı, sulanmalı, kızarmalarla kalabiliyoruz. Uzun dönemli korumalarda ultraviyole süzen birtakım Güneş gözlükleriyle korumamız mümkün."

Bilgisayar ve dijital ekran kullanımı göz sağlığına nasıl etkiler yapar ve bunları önleme yöntemleri nelerdir?

"Bilgisayarlar ve Dijital ekranlar, sanıldığının aksine birtakım ışınlar yayarak göze zarar vermezler. Asıl etkileri sürekli olarak yakın bakışta, göz kırpma refleksinin azalmasına bağlı olarak gözyaşının erken buharlaşması, yani bir çeşit göz kuruluğuna sebep olurlar. Gözde birtakım yanma hisleri, batma hisleriyle karşımıza gelirler, oldukça da rahatsız edicidir. Koruma yöntemleri arasında, bilgisayardan, dijitallerden uzaklaşmak, gözyaşı damlası kullanmak, göz kırpma refleksini artırmak yer alır."

Göz alerjileri neden olur ve tedavi yöntemleri nelerdir?

"Göz alerjileri, bünyesel hastalıklar. Maruz kaldığımız birtakım alerjenler, güneş ışığı, polenler, ev tozu akarları gibi birçok maddeye karşı alerji gelişebiliyor. Bazı insanların alerji yatkınlığı vardır, bünyesel olarak yatkınlığı vardır, atopik kişiler dediğimiz, alerjiye meyilli kişilerde bunları sık görüyoruz. Tedavileri, öncelikle alerjen ortamdan uzaklaştırmak, mümkün olduğunca alerjenle karşı karşıya gelmemek birinci basamak. Sonrasında da birtakım ilaçlarla alerjiye bağlı olan rahatsızlıkları azaltıyoruz."

Göz tansiyonu belirtileri nelerdir ve risk faktörleri nelerdir?

"Göz tansiyonu, salınan aksine çok fazla şikayet yapan bir hastalık değildir. Erken dönemde yakaladığımız göz tansiyonu hastalarının, glokoma hastalarının çok büyük bir çoğunluğunu biz tesadüfen yakalıyoruz. Normal rutin muayenede, göz tansiyonu ölçümü, göz dibi muayenesinde birtakım değişiklikler gördüğümüz zaman şüphelenerek birtakım ileri tetkiklerde göz tansiyonu, yani glokom hasta olup olmadığının teşhisini koyuyoruz. İlerlemiş dönemlerde görme alanı daralması, bazen ağrılar, Bulanık görmeler gibi şikayetlerle de gelebiliyor ama erken dönemde göz tansiyonuna bağlı bariz şikayetler yoktur. Bu yüzden tanısı maalesef erken konamıyor, birçok hastanın hastaların kontrole gelmesiyle ancak yakalayabiliyor bunları. Risk faktörleri genetik, Tabii ki önemli, gözün yapısı bizim için çok önemli. Bazı dar açılı glokom dediğimiz hastalarda gözün anatomik olarak farklı olduğu durumlarda akut göz tansiyonları görebiliyoruz."

Uzun süreli göz kızarıklığı nedenleri ve tedavi seçenekleri nelerdir?

"Göz kızarıklığı çok fazla sebebe bağlı olarak görüyoruz, bizim günlük pratikte karşılaştığımız hastaların çok büyük bir çoğunluğu göz kızarıklığı ile geliyor. Sebepler; alerji, göz enfeksiyonu, kirpikli bir iltihabı, göz kuruluğuna bağlı bir takım sıkıntılar, bünyesel hastalıklar, üveit hastalıkları çok fazla hastalıkta göz kızarıklığı ile kronik göz kızarıklığı ile geliyor hastalar bize. Bazılarını çok rahatlıkla tedavi edebiliyoruz, akut olayları daha çabuk tedavi edebiliyoruz, enfeksiyonu varsa gerekli tedaviyi verdiğinizde hasta zaten iyileşiyor. Uzun süreli olanlarda yıllardır gözü kızaran bir insandaki tedaviler o kadar kolay olmuyor. E bfit dediğimiz, kirpik dibi iltihabı, göz yaşı bezlerinin bir takım enflamasyon lında işte daha karışıyor, çok uzun süreli tedaviler gerekebiliyor, çok fazla ilaçlar kullanımı, mekanik temizlikler, ilaç kullanımları, bazen ağızdan Antibiyotikler, bir takım lazer tedavileri bir sürü hastalıklar tedavilerle bu hastalıkları ancak düzeltebilir."

Göz nezlesi nedir ve nasıl tedavi edilir?

"Göz nezlesi aslında bir enfeksiyondur. Burnumuzun aktığı gibi gözler de sürekli aktığında dolayı buna göz nezlesi denmiş. Aslında güzel de bir yakıştırma. Enfeksiyondur, bakteriyal ya da viral enfeksiyonlar en sık gördüğümüz. Gözde sürekli bir kaşınma, çapaklanma, sabahları yapışma, sulanma nedeniyle hastalar bize gelirler. Tedavileri sebebe yöneliktir, enfeksiyona yönelik antibiyotikler vesaire bir takım ilaçlarla tedavi edilir."

Gözde sarı nokta hastalığı belirtileri ve tedavisi nedir?

"Sarı nokta hastalığı aslında hastalığın adı değildir, sarı nokta gözün görme merkezinin adıdır. Buradaki hastalıklara sarı noktanın hastalıkları diyebiliriz. En sık gördüğümüz asıl olarak sarı nokta hastalığı deyince aklımıza gelen yaşa bağlı maküla dejenerasyonudur. Belli bir yaşın üzerindeki insanlarda sarı nokta bölgesinin, ana görme noktasının bozulduğu bir hastalık grubu. Belirtiler; merkez görmede birtakım bozukluklarla geliyor, kırık görmeler, birtakım yamuk görmeler, ortada bir boşluk hissi vesaire gibi sebeplerle geliyor, hastalık ilerlediği de görmelerde azalmayla geliyor karşımıza, giderek okuyamam başlıyor veya karşısındaki insanın yüzünü göremiyor. Merkez görmenin azalmasıyla karakterize bir hastalıktır."

Göz damlalarının doğru kullanımı ve çeşitleri nelerdir?

"Göz damlalarının doğru kullanımı, doktorunuzun uygun gördüğü doza göre kullanmak. Eczaneler bazen hatalı yazımlar yapabiliyorlar, hekimler daha yoğun kullanabiliyor ya da daha az yazabiliyor. Yani asıl olan hekiminizin yazdığı ölçüde kullanmak. Göz damlaları bir damla damlatılır, ikinci ya da üçüncü damlalar zaten akıp gideceği için etkisi olmayacaktır, tam tersi israf olarak düşünün bunları. Gerektiği zaman bir damla damlatmak, gözünüzü açacaksınız, damlat aksın. Damlanın ağzını temiz tutacaksınız, kapağını hemen kapatacaksınız enfeksiyon kapmaması için. Normal kullanımı budur. Bazı ilaçları buzdolabında saklamak gerekir, bazı göz tansiyon ilaçları gibi. Buzdolabında saklanması gerekiyorsa buzdolabında, ya da oda ısısında saklanması gerekiyorsa oda ısısında saklayarak kullanabilirsiniz."

Göz çevresi bakımı için önerilen yöntemler ve ürünler nelerdir?

"Göz çevresi bakımı daha çok kozmetikçi arkadaşların işi ya da dermatologların işi. Tabii ki biz de ilgileniyoruz bunlarla, birtakım mendiller var, gözyaşı, göz çerisi silmek için, makyaj temizleyiciler vesaire, zaten hanımlar daha iyi bilirler onları bizden daha iyi bilirler. Temizlik yapmak için özel mendiller var, bunları kullanabiliyorlar, özellikle bfit gibi hastalığı olanlar da kirpik dibi temizliği için bu mendiller kullanılabiliyor. Normal nemlendiriciler, normal yüzünüzü yıkamanız zaten yeterli, çok ekstra büyük bakımlar vesair çok şart değil, özel bir durumunuz yoksa."

Kontakt lens kullanımında dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

"Kontak lens özel bir konu, hijyen tabii ki çok önemli. İstediğimiz çok anormal şeyler yok açıkçası, lensini takmadan önce ellerini, çıkartmadan önce ellerini yıka, beklentimiz ilk beklentimiz bu. Bunun yanında tabii ki özel solüsyonları vardır, bunun içinde beklemesi gerekiyor. Solüsyonlar hem korumak hem sterilizasyonu sağlamak için kullandığımız solüsyonlar, özel solüsyonlarda onun içinde saklayıp gözlerinize takmanız, gece lensle uyumamanızın, mümkün olduğunca duşa, denize girmemeniz, lenslerin bakımlarını düzgün yapmanız, değişim zamanı geldiğinde değişimini yapmanız, kullandığımız günlük, aylık ya da yıllık lenslerimiz var, bu süreleri aşmamanız gerekiyor."

Lazer göz cerrahisi sonrası iyileşme süreci nasıldır?

"Yapılan lazerin cinsine bağlı olarak değişebilir, şu an kullandığımız değişik lazer modelleri var, PRK dediğimiz veya LASIK, SMILE gibi bir takım lazer çeşitleri var. Yaptığımız lazere göre süreler değişmekte. PRK yapılan bir hastada hemen düzelme olmayabiliyor, biraz daha yavaş, yani 'not aç' diye anlatılan PRK yöntemi, transPRK cerrahisinde ertesi gün ve belki bir sonraki gün şiddetli ağrılar olabiliyor, iyileşmesi biraz daha uzun sürebiliyor. LASIK'te daha rahattır, hastanın konforu daha iyidir, daha çabuk düzelir. SMILE cerrahisinde çok daha çabuk düzelir, görme rehabilitasyonu çok daha erken oluşur, günler içinde hasta çok çok rahat bir şekilde görmeye başlayabilir. Yöntemine göre değişir ama çok uzun süren tedaviler değil tabii ki bunlar."

Gözde arpacık oluşumu nedenleri ve tedavi yöntemleri nelerdir?

"Arpacık, kronik arpacık ya da akut arpacık olarak görebiliyoruz. Akut arpacıkta zaten çok gürültülüdür, o göz kapakları şişer, ağrı yapar, enfeksiyonlar vardır vesaire. Kronik arpacıkta ise içe doğru büyür, bir kistleşen, irin olan bir boşluk oluşur. Sebepleri arasında cilt yapısı, yaş, cinsiyet gibi birçok faktör bulunur. Tedavide öncelikle cerrahi tedavi, ilaç tedavisi, sıcak kompresler ve birtakım medikal tedaviler yer alır. Düzelmediği zaman drenaj açıp içindeki cerahati boşaltıp tedavi ediyoruz."

Gece körlüğü neden olur ve tedavi seçenekleri nelerdir?

"Gece körlüğü, bir grup hastalığın adı aslında ama en sık gördüğümüz Retinitis pigmentoza dediğimiz, retinada birtakım pigmentlerle, damarların incelmesi ile retina kaybıyla giden bir hastalık grubudur. Genetik olarak geçer, ağır bir hastalıktır. Alaca karanlık görmesi bozulmasıyla başlar, yaşla birlikte giderek görmeler, azalmalar tespit ediyoruz. Tedavide göz bozukluğu varsa refraksiyon kusuru varsa gözlük ihtiyacı varsa onu veriyoruz, erken katarak geliştiyse cerrahisini yapıyoruz. Bunun dışında yeni tedaviler olarak gen tedavileri, kök hücre tedavileri var ama çok netleştiği düşünmüyorum, yapıyoruz, ülkemizde de yaygın olarak yapıyoruz kök hücre tedavilerini uyguladığımız hastalarımız var ama yüzde yüz başarılı tedaviler değil tabii ki ama bir umut, bunlar yapılıyor."

Gözde uçuşmalar neden olur ve tedavi edilir mi?

"Gözde uçuşmalarının nedeni genellikle PVD dediğimiz, posterior vitre dekolmanı yani göz içi dolduran bir jel var, bunun bir kabuğu var, retinadan ayrılma sırasında, ışık çakmaları ve arkasından bir süre sonra da gözün içinde uçuşan bir cisim görürüz. Tedaviye gerek yoktur, tedavisi yoktur. Bunun yanında daha önce geçirilmiş kanamalar ya da üveit dediğimiz göz içi iltihaplarından sonra olabilir, vitros yoğunlaşmaları bağlı olabilir, bazen retina bir parça kopmasına bağlı olabilir. Bir sürü sebepten bu uçuşmaları görebiliyoruz, tedavi yine sebebe yöneliktir. Bir kanama varsa, kanamanın sebebini tedavi ederiz, üveit varsa üveiti tedavi ederiz. Eğer sadece bir arka vitre dekolmanı varsa, sadece uçan bir cisim varsa zarar vermeyeceği için tedavi gerek yoktur, bir takım ilaçlar kullanılabiliyor, lazer tedavileri denendi bunlarda ama çok başarılı olduğunu düşünmüyorum, birtakım başka zararlar verebiliyor. O yüzden çok da gerekli değildir, çok büyük rahatsızlık vermiyorsa dokunmuyoruz."

Şaşılık nedir ve tedavi yöntemleri nelerdir?

"Şaşılık, yani gözlerde kayma, gözü hareket ettiren her gözde 6 tane adele var, altı da diğer gözde toplam 12 tane adeleyle uğraşıyoruz, bunların birbiriyle organize çalışması gerekiyor; sağa, sola, yukarı, aşağı iki göz birlikte hareket eder. Arada denge bozukluğu oluştuysa, iki göz birlikte hareket etmiyorsa, bunlar da şaşılık; içe, dışa, yukarı, aşağı ya da çaprazları gidebilir, değişik şaşılık cinsleri var. Bir sürü sebeplerden olabilir, tedavisi öncelikle yine sebebe yönelik. Görme kusuruna bağlı olan içe kaymalar varsa, erken yaşlarda gözlükle tedavi ediyoruz, tek taraflı olanlarda kapama tedavisiyle görmeyi kurtarmaya çalışıyoruz, tembelliği önlemek için ya da cerrahi tedavilerimiz var, ameliyatta kaymaları düzeltiyoruz."

Göz kapaklarındaki düşüklük neden olur ve tedavi seçenekleri nelerdir?

"Göz kapaklarında düşüklük oluşabilir, doğuştan olabilir, birtakım adele felçleri bağlı kapaklar düşüktür, açamaz, değişik derecelerde olabilir. Bizim için asıl önemli olan, bebeklerde kapak düşüklüğü fakat göz bebeğini örtmemesi, örtmüşse çocuk karşıyı göremiyor, çok hızlı bir tembellik gelişir, acil tedavi, göz kapağı kaldırılır. Erişkinlere geldik, erişkinlerde iş biraz daha estetik, kapak düşüklüğü var, belki doğuştan var, hastanın isteğine göre ameliyat da düzeltebiliriz, ameliyatın çeşitleri var, kas güçlendirici ameliyatlar ya da asma ameliyatı dediğimiz ameliyatlar, hastanın şikayetlerine, sebebine, düşme derecesine bağlı olarak ameliyat seçeneklerimiz var, belli bir yaştan sonra yine kapaklarda düşme olabiliyor, evlerdeki gevşeme vesairedir, genelde cerrahidir, kapak düşüklüğü değil ama, ciltlerinde gevşeme olabiliyor, bunlar zaten direkt cerrahiyle düzeltiyoruz, oldukça başarılı ameliyatlar, iyi yaptığımız işler bunlar."

Güneş gözlüklerinin göz sağlığındaki önemi nedir?

"Güneş gözlüklerini estetik olarak da takabilirsiniz, kozmetik aksesuar olarak ya da korumak için takabilirsiniz. Korumak için taktığınızda markasının, vesairenin tabii ki çok fazla önemi yoktur, ultra viol koruması olan, kaliteli camlardan oluşan güneş gözlüğü sizin işinizi görecektir, markanın ne olduğu hakikaten çok önemi yok, o ikinci kısım bizi ilgilendirmeyen aksesuar kısım. Ultra viol gerçekten çok önemli, o güneşten gelen bize zarar verebilecek, makülümüzü, sarı noktamızı bozabilecek ışınlardan korumak en büyük görevi. Tabii ki, araba kullanırken gelen ışığı kesmesi, arabayı rahat sürmemiz vesaire, bu açılardan güneş gözlüğü önemli, alırken dikkat etmek gerekiyor, camın iyi kalite olması çünkü çok kaliteli olmayan, çok net göstermeyen güneş gözlükleri yorgunluk yapabilir, baş ağrıları yapabilir, çerçevenin size uygun olması lazım, güneşten korunacağım derken gözlükten soğuyup da burnunuzu vesaire ağrıtmaması gerekiyor, iyi bir gözlük işinizi görür."

Gözlerdeki yorgunluğu azaltmanın yöntemleri nelerdir?

"Gözdeki yorgunluğun sebebi tabii ki önemli, gözünüzde bozukluk varsa, azaltmanın tek yöntemi var, gözlüklerinizi takmak, kontaklar takmak, lazer olmak, yani bir şekilde görmeyi azaltan, gözlerinizi yoran sebebi ortadan kaldırmak gerekiyor. Onun dışında, göz kuruluğunuz varsa, sürekli bilgisayar kullanıyorsanız, göz yaşı damlasıyla onları rahatlatmak gerekiyor, gece çalışıyorsunuz, uykusuzsunuz, uyuyun, sebebe yönelik olarak göz yorgunluğunu düzeltebilirsiniz ancak."

Düzenli göz muayenesinin önemi ve sıklığı nasıl olmalıdır?

"Düzenli göz muayenesi sürekli takip demek değil, hastalığınız varsa, sık takip gerektiren bir hastalığınız varsa doktorunuzun önerdiği şekillerde zamanlamayla gidebilirsiniz. Şeker hastalığınız varsa, 3 ay sonra geldiğinde 3 ay sonra gideceksiniz veya sarı nokta hastanız varsa 5 ay 4 gün sonra geldiyse o zaman gideceksiniz. Ama bunun dışında yılda bir baktırmanın oldukça yeterli, hiçbir sorununuz yoksa yılda bir bile fazla gelebilir, birkaç sene de bir baktırabilirsiniz. Şikayet hissederseniz gidebilirsiniz. Yaş önemli, o anki durumunuz önemli, çocuklarda belli aralıklarla kontrol etmeyi tabii ki çok istiyoruz, erken yakalamak için bazı bozuklukları, belli bir yaşın üzerinde göz tansiyonu, sarı nokta hastalığı, katarak gibi veya damar tıkanıklığı gibi sebeplerden zarar görmemeniz için yılda bir içtiyse görelim, düzenli kontrollerinizi yaptırmanız her zaman hastanızın lehine olur."

Gözlerdeki ani görme kaybının nedenleri neler olabilir?

"Ani görme kayıpları bizim için önemli, altında mutlaka bir şey vardır. Ani bulanık görmeler biraz daha farklı, 10 dakika, 20 dakikaya kadar süren geçici iskemik atak dediğimiz, yani beyinde vesaire bir takım pıhtıların atmasıyla minik trombüslerle oluşan geçici görme kayıpları olabiliyor. Bu aynı şekilde beyindeki basınç durumlarında da olabiliyor. Bunların tedavileri öncelikle araştırmak, nerden geldiğini araştırmak, kalpte veya şah damarlarında bir pıhtı kaynağı var mı bakmak, bunları tedavi etmek. Bunlar geçici kayıplar. Daha uzun süreli kayıplar, ani damar tıkanıklıkları, santral arter tıkanıklığı yani ana atar damarı tıkanabilir, gözün bizim en büyük acilimiz, gözün en büyük acili. Çünkü dakikalar içinde müdahale ederseniz kurtarma şansınız olabiliyor, geç kaldığınız zaman bu dakikalardan kastettiğim yani hakikaten 20 dakika, yarım saattir, 2 saat, 3 saat sonra geldiği zaman çok ciddi bir görme kaybı oluşur ve geri dönüşsüzdür. Ana damar tıkanabilir, yoğun kanamalar yapar, sarı noktada ani ödeme olabilir, dekolman olup yani retinanın yatılması bağlı ani görme kayıpları olabilir. Beyinde damar tıkanıklığı olup, görme merkezi yani beynin arkasındaki oksipital lobdaki görme bölgesinde enfarkt oluşabilir, göremezsiniz. O kadar çok sebep var ki, sebebe yöneliktir bütün tedaviler."

Yaşlanmaya bağlı göz hastalıklarından korunmak mümkün müdür?

"Yaşlanmaya bağlı olarak tabii en büyük sıkıntımız nedir birinci planda, 40 yaş sonrası gelişen yakın görme bozukluğu, bunu engelleme şansımız yok, hepimizde oluyor, okurken artık yakın gözlüğü takmaya başlıyoruz, bu doğal halimiz, normal gidiş hatımız. Bunun dışında hastalık olarak gördüğümüz, yani en büyük sıkıntılarımız, göz tansiyonu oluşumu, glokom hastalığı, katarak gelişimi, sarı nokta hastalığı, damar tıkanıklıkları, bazılarını engelleyebiliriz, nedir, sarı noktada bir vitaminler kullanılabiliyor, sigara gibi bazı zararlı faktörler arttırıyor sarı nokta hastalığı gelişimini, bunlardan uzak durmak, bazı faktörleri azaltıyor. Onun dışında tabii ki yaşla birlikte bunlar oluşuyor, bunu engelleme şansımız yok, katarak hepimizde olacak, engelleme şansımız yok ama iyi bir beslenme, normal şartlarda her şeye dikkat etmek, zararlı alışkanlıklardan korunmak, bunlarla bazılarını engelleyebiliriz ama sonuçta hepimiz yaşlanacağız."

Miyopun ilerlemesini önlemek için hangi yaşam tarzı değişiklikleri önerilir?

"Miyop bozukluğu genel olarak ilkokul çağlarında başlayıp ergenlik bitimine, 18-20 yaşlarına, 22 yaşlarına kadar ilerleyen bir hastalık. Engellemeyi tamamen durdurmak mümkün değil ama yaşam tarzı olarak şöyle diyeyim: Karanlık odada çalışmak artırabiliyor, sürekli bilgisayarda vesaire bunlar da ilerleme olabiliyor. Çocuklarda maalesef çok görüyoruz. Bu COVID dönemi karantina zamanı çocuklar hepsi bilgisayara yüklendiler, anormal bir patlama gördük miyop artışlarında. Dikkat edecek şeyler, öncelikle hakikaten karanlık ortamda çalışmamak, çocuklarımızı dışarı çıkarmak. Çünkü çok seviyorlar, hepsi cep telefonunu alıp, ışığı kapatıyor veya tabletini alıyor, ışık kapatıp yatağında telefonla, tabletle uğraşıyor saatlerce. Bu gerçekten miyopu arttıran bir olay. Güneş ışığı, güneş ışığı, güneş ışığı, ben çocuklara hep söylüyorum, miyopu olanlara, ilaç niyetine çıkın yarım saat, bir saat dolaşın güneşte. Güneş gerçekten çok faydalı. Bunun dışında bir takım özel camlar vesaireler kullanıyorlar, miyopu durdurduğu iddia edilen, umut edilen birtakım camlar. Bunlar kullanılabilir ama artacaksa artıyor zaten o yaşlara kadar."

Miyop hastaları için kontakt lens ve gözlük seçenekleri arasındaki farklar nelerdir?

"Aralarında çok fazla bir fark yok aslında, ikisi de farklı şeyler. Gözlük, evet daha kolay, daha pratik. Kontak lens daha konforlu, isteğe bağlı. Ama bazen de mecburiyetten kontak lens kullanıyoruz. İki göz arasında büyük farklar olduğu zaman, normalde ortalama 2,5 derecenin üzerindeki farkları pek veremiyoruz ama bir gözü 2,5 numara, bir gözü 7 numara, hastanın, o zaman o gözlükleri takma şansı yok, kontak lensle aradaki farkı kapatıyoruz. Dedim gibi, birinci plan konfor, spor yapıyor, spor yaparken gözlük takamıyorum, bugün kendi arkadaşımın oğlu, yeğenim olan kaleci, belki milli takıma girecek, fakat göremiyor ya, uzaktan gelen topu görmek için gözlerini kısarak bakıyor. E, o yüzden bugün ona lens verdim, 'Al bakalım, sen lensleri kullanmaya başla' diye. Yani ihtiyaca göre veriyoruz onları, biraz da."

Hipermetropiye yönelik tedavi seçenekleri nelerdir ve yaşa göre nasıl değişiklik gösterir?

"Hipermetropi de miyopi gibi, birinci seçeneğimiz tabii ki gözlük. Kontak lens uygunsa, egzersiz, lazer, bazen cerrahiler, göz içi mercekleri, bu tarz tedaviler yapıyoruz. Yaşa göre değişiyor tabii ki, yaşı, o anki işi, ihtiyacı, kayma olup olmaması. Her zaman birinci seçeneğimiz tabii ki gözlük. Arada farklar varsa, kontak lensler. Bazen çok küçük çocuklarda bile kontak lens taktığımız oluyor, kayma durumlarına, daha yüksek numaralar veriyoruz, biraz kaymayı düzeltmek için, sonra yaşla beraber azaltıyoruz onları, ihtiyacına göre tedaviler. Ama birinci seçenek her zaman gözlük bizim için."

Lazer cerrahisi hipermetrop tedavisinde ne zaman önerilir ve beklenen sonuçlar nelerdir?

"Hipermetroplarda lazer tedavisi, miyoplar ya da astigmatlar kadar çok yüz güldürmüyor. Çok düşük numaralarda zaten yapmıyoruz ama 2 numara, 3 numara, 3,5 numara, 4 numara gibi bozukluğu varsa, hastayı rahatsız ediyorsa, hastanın gözlükten kurtulma beklentisi varsa, lazer tedavisi uygulanabiliyor bunlara. Ama çok yüksek numaralarda, genelde yapmıyoruz, 18-20 yaşından önce yapmıyoruz. Hastaya çok büyük beklentiler sunmuyoruz açıkçası. Çünkü miyoplar kadar başarılı olmuyor, yaptığınız zaman hipermetrop tam sıfır olacak, her şey şahane olacak diye bir garanti vermeniz mümkün değil, tekrarlamalar olabiliyor, tam düzelmem ihtimalimiz var, bu yüzden miyoplar, hipermetroplar gördüğümüz zaman biraz daha farklı yaklaşıyoruz onlarda."

Astigmatizma tedavisinde torik lenslerin rolü nedir ve nasıl bir fark yaratırlar?

"Astigmat tedavisinde torik lens kullanıyoruz, yani astigmatı olan lensler kullanıyoruz. Düz lenslerde miyopu, hipermetropu düzeltebilir ama astigmatı düzeltemezsiniz. Bu yüzden direkt olarak torik lensleri kullanıyoruz. Uygun dioptrilerde, uygun eksenlerde verdiğiniz torik lenslerle çok ciddi görmede artışlar, çok rahatlıklar sunabiliyoruz hastalarımıza. Ama maalesef her dioptride üretilmiyor, belli dioptrilik özel yapımlarda bazen lensler bulabiliyoruz, özel siparişlerle. Ama genel olarak çok ciddi işe yarayan, çok kullandığımız, bizim hayatımızı kurtaran lensler bunlar."

Lazer göz ameliyatı astigmatizmayı kalıcı olarak düzeltebilir mi?

"Düzeltilebilir, yani astigmat, daha az oranda hipermetrop yani çok ciddi faydasını görürüz. Hastayı uygun seçmeniz gerekiyor, kornealar uygun olacak, astigmatlar vesaire her şey uygun olacak. Her hastayı değil ama uygun hastada gerçekten çok ciddi faydası olur lazerin."

Katarakt cerrahisi sonrası görme kalitesinde beklenen iyileşme ne kadardır?

"Beklentimiz %100 görme, gönlümüzden geçen hakikaten hastanın %10000 görmesi, uzağı, yakını gözlüksüz görmesi, çok iyi olması, çok mutlu olması. Tabii her zaman gönlümüzden geçenle elimizden gelen aynı olmuyor. Ama ciddi bir sıkıntı yoksa, makül sağlamsa, çok ekstra problemleri yoksa, damar tıkanıklığı yoksa, şeker hastalığına bağlı kanamaları yoksa vesaire, beklentimiz o yönde %10000 görmesi. Hatta kullandığımız akıllı merceklerle hem uzağı hem yakını gözlüksüz görmesi, beklentimiz bu. Hastadan çok iyi görmesini istiyoruz, çok mutlu olmasını istiyoruz."

Kataraktın erken evrelerinde yaşam tarzı değişiklikleriyle ilerlemesi yavaşlatılabilir mi?

"Çok fazla bir şey yapamazsınız, yani katarakt vardır ve ilerler. Yaşa bağlı kataraktan bahsediyoruz, yavaş yavaş artışlar illaki olacaktır. Neyi engelleyebilirsiniz? Yaşlanmayı engelleyebiliyorsanız, eğer kataraktın oluşumunu da engelleyebilirsiniz. Hayat tarzındaki değişiklikler, bunun çok fazla etkisi olmayacaktır. Belli hastalıklar ama, çok sıcak ortamda çalışan, cam üfleyiciler vesaire, bağlı bilmem ne katarakt olabilir. Bunlar mesleki hastalıklar veya birtakım hayat tarzlarıyla ilgili hastalıklar olabiliyor, onları dışladığınız zaman normal yaşa bağlı bir katarakta engelleme şansınız yok, illaki olacaktır."

Makula dejenerasyonu için mevcut tedavi seçenekleri ve yaşam tarzı önerileri nelerdir?

"Makula dejenerasyonunda hangi tip olduğuna göre tedaviler planlıyoruz. Makanın erimesiyle, atrofisiyle gidenlerde birtakım tedavi takviyeleri, vesaireleri kullanabiliyoruz. Kanamaya yol açan ya da sıvı birikimine, sıkar gelişimine yol açan neovasküler membranlarda farklı tedaviler, göz içi enjeksiyonlarımız var. Bunları kullanıyoruz, oldukça etkili. Eskiden bunu gördüğümüz zaman elimiz kolumuz bağlı, 'Aa, ne zaman gidecek' diye beklediğimiz hastalıklarda şu an göz içi enjeksiyonlarla çok ciddi fayda görüyoruz. Ya da MAKÜ üzerinde oluşan epiretinal membran, bir zar oluşumuna bağlı bozulmalar olursa, vitrektomiyle o zar oradan temizlenebilir, çok başarılı olarak yapılıyor. Korumak için yaşam tarzı değişiklikleri, MAKÜ dejenerasyonu arttırdığını bildiğimiz ve engelleyebileceğimiz tek şey sigara kullanımı, sigarayı bırakmak. Beslenmede tabii ki abartılardan kaçmak, antioksidanlar, omegalar, selenyum, bir sürü vitaminler, mineraller bunlarla, mikronütrisyonel beslenme dediğimiz birtakım takviyelerle bunlarda yavaşlatma olabilir, tamamen engellemek diye bir şey söz konusu değil, sonuçta yaşa bağlı bir hastalık, engelleyemezsiniz, yaş ilerledikçe olacaktır. Ama olabildiğince kaçınmak tabii ki fayda var, bazı şeylerde."